بانویی که عصاره اهل بیت‌(ع) است

ولادت با سعادت حضرت زینب (علیها السلام) 5 جمادی الاولی در مدینه طیبه و در سال پنجم یا ششم هجرى واقع شده است(1).حضرت زینب در سال ۶ هجری پس از صلح حدیبیه و ۲ سال بعد از تولد حسین بن علی (ع) متولد شد.

پدر بزرگوار آن حضرت امیر المؤ منین (علیه السلام)، و مادر گرامى اش حضرت صدیقه طاهره (علیها السلام) است همسر آن حضرت جناب عبد الله بن جعفر بن ابى طالب (علیهم السلام)، و فرزندان آن حضرت، على، عون، عباس، محمد و ام کلثوم هستند که عون و محمد در کربلا شهید شدند.

کنیه آن حضرت ام کلثوم، ام عبدالله و ام الحسن است، ولى کنیه هاى خاص آن حضرت ام المصائب، ام الرزایا و ام النوائب است که به واسطه آن حضرت در کربلا و واقعه عاشورا و تحمل مصائب بسیار به آن حضرت اطلاق می‌شود.

القاب آن مخدره بسیار است، که می‌توان به عقیلة بنى هشام، عقلیة الطالبیین، صدیقة صغرى (اشاره به مادرش که صدیقه کبرى است و پدرش که صدیق اکبر است)، عصمت صغرى، ولیة الله، الراضیه بالقدر و القضاء، صابرة البلوى من غیر جزع و لا شکوى، امینة الله، عالمة غیر معلمه، فهمة غیر مفهمه، محبوبة المصطفى (صلى الله علیه و آله)، ثانیة الزهرا (علیها السلام)، الشریفة (2) اشاره کرد.

از نسل على (ع)فرزند حضرت زینب (علیها السلام) که معروف به زینبى هستند فرزندان زیادى به دنیا آمده اند، که سیوطى، رساله زینبیه را در این باره تألیف کرده است (3).

ولادت حضرت و نامگذاری

هنگام ولادت آن حضرت، پیامبر (صلى الله علیه و آله) در سفر بودند. امیر المؤ منین (علیه السلام) براى نامگذاى این مولود فرمودند: بر پیامبر (صلى الله علیه و آله) سبقت نمى گیرم. تا آنکه حضرت آمدند و منتظر وحى شدند. جبرئیل نازل شد و عرض کرد: خداوند سلام مى رساند و مى فرماید: (این دختر را زینب نام بگذار، چه اینکه نام او را در لوح محفوظ نوشته ایم).

عصاره اهل بیت(ع)

پیامبر (صلى الله علیه و آله) حضرت زینب (علیها السلام) را طلب کرده و بوسیدند و فرمودند: (وصیت مى کنم به حاضرین و غایبین که این دختر را به خاطر من پاس بدارید، که همانا وى به خدیجه کبرى (علیها السلام) مانند است). سکینه و وقار آن حضرت را به خدیجه کبرى (علیها السلام) و عصمت و حیائش را به فاطمه زهرا (علیها السلام) و فصاحت و بلاغتش را به على مرتضى (علیه السلام) و حلم و بردباریش را به حسن مجتبى (علیه السلام) و شجاعت و قوت قلبش را به حضرت سید الشهداء (علیه السلام) همانند نموده اند.

ابن حجر در الصابه و ابن اثیر در اُسد الغابه در حالات آن حضرت نوشته اند: در مجلس یزید لعنت الله علیه، حضرت زینب (علیها السلام) کلماتى فرمودند که دلالت بر قوت قلب آن حضرت دارد. آن حضرت در کرم و بصیرت و حلم، مشهور خاندان بنى هاشم و عرب بوده، و بین جمال و جلال، سیرت و صورت و اخلاق و فضیلت جمع کرده بود. شبها در عبادت و روزها روزه بود، و به اهل تقوى معروف بود(4).

پس از واقعه کربلا پس از چند روز توقف در دمشق، همراه سایر زنان و کاروان اسرای کربلا به مدینه بازگشت.

در واقعه حره در سال۶۲ هجری و یا سال قحطی مدینه، همراه عبدالله بن جعفر که در دمشق، زمین‌هایی داشت به این شهر مهاجرت و در ۱۵ رجب همان سال در همانجا درگذشت.

بارگاه زینب کبری در دمشق سوریه

قریه‌ای که در آن قبر حضرت زینب قرار دارد، در گذشته به «راویه» و اکنون به «زینبیه» مشهور است. در حال حاضر این قریه به شهر متصل و در هفت کیلومتری شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع می‌باشد.

در خیابان اصلی این شهرک از دور، گنبد و مأذنه‌های حرم ایشان دیده می‌شود. گنبد ساختمان طلائی است و در سمت شرقی و غربی آن دو مناره کاشی کاری شده قرار دارد.

در مدخل در غربی حرم حضرت زینب و سمت راست آن داخل اتاق کوچکی سه مقبره دیگر وجود دارد که یکی از آنها قبر حسین یوسف مکی عاملی متوفی ۱۳۹۷ و دیگری محسن الامین عاملی، صاحب تالیف معروف اعیان الشیعه و سومین آنها نیز دختر میرزا تقی بهبهانی می‌باشد.

بنا بر نقلی بارگاهی در مصر نیز به حضرت زینب‌(س) منسوب است که مورد احترام و تکریم مردمان شمال آفریقا می‌باشد.

در سمت شرق مجموعه، مصلای زینبیه ساخته شده و مراسم نماز جماعت، دعای کمیل و نماز جمعه در آن برقرار می‌گردد. این شبستان بسیار بزرگ می‌باشد. مساحت کل مجموعه حدود ده هزار متر مربع است. در مقبره جمعا ۱۱۴ اتاق وجود دارد که ۶۴ اتاق آن در صحن بزرگ و بقیه در صحن دوم و حسینیه‌های اطراف است.

مقبره حضرت زینب در وسط حرم با ضریحی نقره‌ای و اطراف آن هشت ستون کاشی کاری شده که گنبد بر آن استوار شده وجود دارد. دیوارهای مقبره تا نصف آن سنگ سفید و بقیه آئینه کاری بوده و نمونه‌ای از هنر و معماری ایرانی و اسلامی است.

منابع:

1- عقیله بنى هاشم (علیها السلام): ص 5. زینب الکبرى (علیها السلام): ص 17. منتخب التواریخ: ص 94 - 95. ریاحین الشریعه: ج 3 ص 33.

2- ریاحین الشریعه: ج 3 ص 48.

3- منتخب التواریخ: ص 113. تاریخ الخمیس: ج 2 ص 317. تذکره الخواصن ص 4.

4- مجله الاسلام: شماره 27، محمد غالب شافعى .